نوزاد در بدو تولد باوجود زيبايي منحصر به فردش ظاهر متغيري دارد و مدام در حال تغيير شكل است؛ شايد نتواند به‌خاطر پف زياد پلك‌ها، چشمانش را در روزهاي اول به‌طور كامل باز كند يا اينكه با بدن پوشيده از كرك و مويش شما را متعجب كند، اما هر كدام از اين موارد طبيعي مي‌تواند براي تازه پدر و مادرها نگران‌كننده به‌نظر برسد و ذهن‌شان را درگير كند.
به همين بهانه تصميم گرفتيم شما را با وضعيت‌هاي ظاهري عجيب اما بي‌خطري كه احتمالا نوزادتان آنها را تجربه مي‌كند آشنا كنيم تا به‌جاي تلاش براي برطرف كردن‌شان، انرژي خود را براي به سلامت گذشتن از روزهاي پرمشغله‌اي كه كودك‌تان به زندگي شما هديه كرده، صرف كنيد.
روي پوستش چه مي‌بينيد؟
- حتما چين و چروك و خشكي پوست نوزاد توجه‌تان را جلب مي‌كند. در دوران جنيني سطح پوست نوزاد در احاطه مايع آمنيوتيك قرار دارد كه سرشار از مواد ايمني است. اما بعد از بيرون آمدن از چنین محيطي پوست دچار خشكي مي‌شود كه يك امر طبيعي است و به مرور زمان با محيط جديد سازگار مي‌شود. باز هم اگر دل‌تان نمي‌خواهد نوزاد در اين وضعيت باشد، مي‌توانيد با روغن‌هاي گياهي مثل روغن بادام شيرين سطح پوست را آغشته كنيد.
- لكه‌هاي سرخ رنگي روي پلك نوزاد ديده مي‌شود كه به آن آنژيوم مي‌گويند. آنژيوم درواقع مويرگ‌هايي هستند كه به چشم مي‌آيند. مشابه سرخي پشت پلك در نواحي ديگر بدن مثلا بين دو ابرو و در پيشاني هم ايجاد مي‌شود كه به مرور زمان خودبه‌خود از بين مي‌رود.
- توده‌هاي سرخ‌رنگ عروقي يا آنژيوم‌هاي توده‌اي تقريبا تا دو سالگي كودك از بين مي‌روند. تنها درصورتي كه اين توده‌ها در نواحي حساس بدن مثل روي پلك و روي لب نوزاد ظاهر شده يا در جاهاي مختلف بدن گسترده شوند، بايد نوزاد تحت‌درمان پزشك قرار بگيرد.
- روي باسن و پايين كمر نوزاد نوعي كبودي طبيعي به اسم لكه مغولي وجود دارد كه خود به‌خود تا سه، چهار سالگي از بين مي‌رود. ممكن است اين لكه حتي در ساق پا شكل بگيرد. در هر صورت مسئله مهمي نيست و عموما ژنتيكي است.
- در روزهاي اول بعد از تولد روي بيني هر نوزادي جوش‌هاي ريز سفيدرنگی باعنوان milia ديده مي‌شود كه همان چربي‌هاي زير پوست نوزاد است و هيچ خطري ندارد. اين جوش‌ها تا پايان هفته اول زندگي ناپديد مي‌شود.
- آكنه‌هاي نوزادي همان جوش‌هاي سفيد هستند كه در يك زمينه سرخ‌رنگ قرار دارند و به درمان يا مراقبت خاصي نياز ندارند. وقتي هورمون‌هاي دريافتي از طريق بند ناف از بدن دفع شوند، آكنه‌ها نيز ظرف سه تا چهار ماه برطرف خواهند شد و هيچ رد و اثري روي پوست باقي نمي‌گذارند.
- عرق جوش همان‌طور كه از اسمش برمي‌آيد، بر اثر تعريق زياد بدن نوزاد به‌وجود مي‌آيد. اين يكي را مي‌توانيد خودتان كنترل كنيد. بيش از حد لازم به نوزاد لباس نپوشانيد. اين روزها ديگر همه خانه‌ها گرم هستند و نيازي به پوشاندن لباس‌هاي ضخيم نيست. دماي خانه را هم گرم نگه داريد ولي در اين مورد هم زياده‌روي نكنيد. همچنين مي‌توانيد روزي يك‌بار بدن نوزاد را بدون استفاده از صابون، بشوييد. قديمي‌ها به بدن نوزاد تالك مي‌زدند كه به‌دليل آسيب‌هايي كه براي سلامت دارد به هيچ‌عنوان توصيه نمي‌شود.
روي سرش چه مي‌بينيد؟
- به‌طور طبيعي قسمت جلوي سر و ملاج نوزاد بسيار نرم است، چون زير پوست سر جاي استخوان، غضروف وجود دارد. به اين ترتيب رشد طبيعي سر به‌راحتي انجام مي‌شود. بعضي والدين نگران آسيب ديدن مغز نوزاد مي‌شوند، درحالي‌كه مغز او زير پوست سرش نيست و محافظت مي‌شود. به مرور زمان از 9ماهگي تا 18ماهگي سر نوزاد سفت خواهد شد و جايي براي نگراني نيست.
- قرينه نبودن دو طرف سر نوزاد هم از مواردي است كه ظاهر ناخوشايندي دارد ولي مشكل جدي براي سلامت نوزاد ايجاد نمي‌كند. غضروف‌ها انعطاف‌پذير هستند. وقتي نوزاد مدام در يك جهت خوابانده شود، دو طرف سرش قرينه نخواهد بود. اين مسئله را با تغيير وضعيت نحوه خوابيدن نوزاد مي‌شود حل كرد.
- حتي اگر دماي اتاق يا بدن نوزاد متعادل باشد باز هم ممكن است سر و كف دستان نوزاد عرق كند كه طبيعي است. معمولا تعريق دست و سر نوزاد ارثي است و ربطي به ناراحتي خاصي ندارد.
در چشم‌هايش چه مي‌بينيد؟
- در يكي، دو ماهه اول بعد از تولد، سفيدي چشم نوزاد آبي كمرنگ مي‌شود. بعضي مادران با ديدن اين حالت فوري نوزاد را پيش چشم‌پزشك مي‌برند، در حالي‌كه اين آبي كمرنگ يك امر طبيعي است و دليل بر مشكل بينايي نيست. طولي نمي‌كشد كه سفيدي چشم رنگ طبيعي خود را باز مي‌يابد.
- تنگي خفيف مجاري اشك باعث مي‌شود گريه‌هاي نوزاد بدون اشك باشد. اين مسئله هيچ ارتباطي با خشكي چشم يا ناراحتي چشمي ندارد و تا يك‌سالگي خودبه‌خود برطرف مي‌شود.
- قي چشم نوزاد هر قدر هم كه زياد باشد، طبيعي است. براي پاك كردن آن از يك دستمال تميز و مرطوب ساده (بدون مواد شيميايي) استفاده كنيد. مراقب باشيد براي اين كار از دستمال‌هاي مرطوب در بازار استفاده نكنيد. دستمال كاغذي كمي مرطوب هم كارتان را راه مي‌اندازد.
این بیماری مربوط به چشم‌هایش نیست!
-با شروع زردي نوزاد سفيدي چشم او هم زرد مي‌شود. شكي نيست كه زردي را بايد جدي گرفت و به‌موقع آن را درمان كرد. اما باور بر اين است كه هر چه چشم نوزاد زردتر باشد، يعني شدت بيماري زردي هم بيشتر است و خطر بيشتري نوزاد را تهديد مي‌كند، در حالي‌كه چنين نيست. ميزان زردي چشم نوزاد زياد يا كم ربطي به اصل بيماري ندارد.
-برای درمان چنین مشکلی، دلیلی برای معاینه چشم نوزاد توسط چشم پزشک و مداوای چشم‌هایش نیست. زردی نوزاد که می‌تواند رنگ پوست یا سفیدی چشم نوزاد را تغییر دهد، نیاز به درمان از طریق راه‌های دیگری دارد و دیدن چنین نشانه‌ای، تنها می‌تواند به والدین و متخصصان امکان آگاه شدن از مشکل اصلی را بدهد.
روی سينه و شكمش چه مي‌بينيد؟
- در هشت هفته اول تنفس نوزاد از راه بيني انجام مي‌شود. درصورتي كه بيني گرفته باشد به‌خصوص حين مكيدن شير تنفس نوزاد صدا‌دار مي‌شود و اين تصور را به‌وجود مي‌آورد كه نوزاد نمي‌تواند نفس بكشد. براي رفع اين مشكل بايد بيني نوزاد را تميز كنيد. همچنين قطره‌هاي سديم كلرايد كه در داروخانه به‌همين منظور ارائه مي‌شوند، حلال مشكل هستند. اما اگر اين حالت بعد از استفاده از سديم كلرايد هم ادامه پيدا كرد، آن وقت بايد به پزشك مراجعه كنيد.
- در دو ماهه اول تولد ضربان قلب نوزاد، بالا است و قلبش تندتند مي‌زند. ضربان قلب نوزاد در اين زمان، بين 40 تا 60 ضربان در دقيقه است. به‌تدريج و همراه با رشد نوزاد اين ميزان به 40 تا 45 ضربان در دقيقه كاهش پيدا خواهد كرد، بنابراين فكر اينكه نوزاد دچار مشكل قلبي است را از سر بيرون كنيد.
- عطسه كردن نوزاد كاملا طبيعي است، ولي والدين خيال مي‌كنند بچه‌شان هنوز از راه نرسيده، سرما خورده است! حتي عطسه‌هاي پي‌درپي نوزاد الزاما دليل بر ابتلا به سرماخوردگي نيست. مجاري تنفسي نوزاد ظريف هستند و نسبت به هوا و عطرها واكنش نشان مي‌دهند. همين و بس!
- شكم نوزاد شكل برجسته‌اي دارد كه ناشي از ضعف طبيعي عضلات شكمي است و دليل بر وجود بيماري خاصي نيست. اين حالت به مرور زمان و با تقويت عضلات خودبه‌خود اصلاح خواهد شد.
- تغيير رنگ و شكل ناف نه‌تنها نگران‌كننده نيست بلكه نشانه بهبود زخم است. ناف نوزاد بايد به‌طور طبيعي ظرف يك هفته تا 10روز رنگ و شكلش عوض شود و بيفتد، ضمن اينكه حتي بعد از افتادن ناف در آن قسمت ترشحات رقيقي هم ممكن است ديده شود كه باز بي‌خطر است، چون زخم ناف درواقع يك زخم باز است. كافي است ناف و محيط پيرامون آن را خشك و تميز نگه داريد تا نوزاد آسيبي نبيند.
- گاهي نوزاد پستان‌هاي متورمي دارد. نگران نباشيد. اين حالت تحت‌تاثير هورمون‌هاي مادر به‌وجود مي‌آيد. در نوزادان دختر حتي ممكن است پستان ترشحات كمي هم داشته باشد. اين هم جاي نگراني ندارد و طبيعي است. درمورد نوزاد دختر يك نشانه ديگر هم هست كه مادر را خيلي ناراحت مي‌كند؛ اگر لكه خون در پوشك ديديد، وحشت نكنيد، چون اين هم از هورمون‌هاي باقي‌مانده از مادر در بدن نوزاد نشات مي‌گيرد. اما اگر تكرار شود، مي‌توانيد به پزشك مراجعه كنيد.
در دهانش چه مي‌بينيد؟
- اگر تيغه زير زبان نوزاد تا نوك زبان پيش بيايد در اصطلاح مي‌گويند زبانش گره خورده است. در زمان قديم اين قسمت را با تيغ تيزي مي‌بريدند كه كار وحشتناكي است و این روزها دیگر انجام نمی‌شود. اگر شير خوردن و وزن‌گيري نوزاد بر اثر بلند بودن تيغه زير زبان مختل شود، مي‌توانيد به پزشك مراجعه كنيد، در غير اين صورت هيچ مشكلي به‌وجود نخواهد آمد.
- در دوره نوزادی، گاهی كيست‌هاي كوچك در كام يا لثه نوزاد ديده مي‌شود كه اسم‌شان كيست‌هاي موكوسي است. اين كيست‌ها اهميتي ندارند و وجود آنها در ماه‌هاي اول كاملا طبيعي است. علاوه بر اين شايد روي لب نوزاد هم كيست كوچكي ديده مي‌شود كه به مرور زمان بهبود پيدا خواهد كرد. شاید وجود چنین نشانه‌هایی والدین را نگران کند، اما دلیلی برای دخالت‌های پزشکی و مداوای این کیست‌ها وجود ندارد و تنها به کمی صبوری از سوی والدین برای برطرف شدن این مشکل نیاز است.
- هر نوزادی در زمان تولد، ممکن است شرایط جسمی متفاوتی از دیگران را داشته باشد. برای مثال درحالی که اغلب کودکان بعد از 5 ماهگی صاحب دندان می‌شوند، نوزادانی هم هستند که گاهي با يك دندان به‌دنيا مي‌آيند و در شکم مادر اولین دندانشان سر می‌زند. گرچه ممکن است وجود چنین تفاوتی والدین را نگران کند اما باید گفت که اگر اين دندان لق نباشد، لازم به هيچ‌گونه اقدامي نيست. ولي اگر بررسي كرديد و مطمئن شديد كه دندان لق است، مي‌توانيد به پزشك مراجعه كنيد. دندان‌دار بودن در زمان تولد، اتفاقی است که نوزادان محدودی آن را تجربه می‌کنند و اگر شما با این اتفاق نادر روبه‌رو شدید، هرگز برای برطرف کردن نگرانی‌های‌تان اقدام‌های خودسرانه را انجام ندهید و از عمل کردن به توصیه‌های افرادی که تخصصی در این مورد ندارند، پرهیز کنید.
بسیار عالی🙏🙏👏👏👏