نوزاد تازه متولد شده شما همه زمان و نیرویتان را میگیرد. شاید نسبت به هفته پیش نتوانسته اید بهتر بخوابید یا اینکه همان زمان که داشتید می خوابید بچه داد وبیداد راه بیاندازد. مشکلات شما به عنوان یک مادری که تازه بچه اش را به دنیا آورده در این هفته تمام نمی شود.
حوصله نداشتن، خستگی و حتی سازگار نداشتن یکی دیگر از ره آوردهایی است که مادران بعضی وقتها در هفتههای اول و گاه چند ماه پس از بارداری آن را تجربه میکنند. ولی برای شما که بزرگترین ره آورد را در بغل دارید، گذشتن از این بحرانها مشکل نخواهد بود؛ کافی است نسبت به حالات خود و فرزندتان هوشیار باشید و بیش از اندازه از خود انتظار نداشته باشید.
چقدر وزن میگیرد؟
نوزاد در هفتههای اول روزانه 30 گرم وزن اضافه میکند و در هفته دوم حدودا 240 گرم به وزن نوزاد اضافه میشود، پس اگر فرزند شما تا پایان هفته اول به سه کیلو رسیده بود، میتوانید انتظار داشته باشید تا پایان هفته دوم حداقل سه کیلو و چهارصد گرم وزن پیدا کند.
نگران لاغر شدنش باشم؟
بسیاری از نوزادان در روزهای اول بعد از تولد کمی وزن کم میکنند اما اگر نوزاد 10 روزه شما هنوز به وزن اولیه تولدش برنگشته برای مراقبت ویژه و بررسی علت حتما به پزشک مراجعه کنید.
چه یاد میگیرد؟
در این هفته اگر گونه نوزاد را نوازش کنید به سمت دست شما میچرخد. او حالا قادر است انگشت شما را محکم نگه دارد. با نوازش کف پایش متوجه میشوید که انگشتان کف پایش را جمع میکند و هنگام نوازش روی پایش انگشتانش را باز میکند.اگر نوزاد را روی سطحی نگه دارید خواهید دید که حرکتی شبیه راه رفتن انجام میدهد. با قرار دادن دستتان در دهانش، او انگشت شما را میمکد.
نوزاد دو هفتهای شما قادر است پلک خود را در مقابل نورهای درخشان ببندد که این بازتاب تا آخر عمر همراهش خواهد بود. اگر نوزاد را به طور افقی نگه دارید بهطوریکه سرش کمی بیفتد، نوزاد با جمع کردن خود حرکتی شبیه به آغوش کشیدن خواهد داشت. فرزند شما این روزها اشیائی که در فاصله کمی هستند را با چشم دنبال میکند.
چطور با من حرف میزند؟
نوزادان در این سن با گریه کردن ارتباط برقرار میکنند و صداهای ناگهانی باعث ترسشان میشود. از گریههای فرزندتان نترسید. او از تنها ابزارش برای هشدار دادن به شما و بیان خواستهها یا نارضایتیهایش استفاده میکند.
لبخندش را جدی نگیرید
فرزندتان در این هفته بعضی اوقات به چشمان شما خیره میشود و نگاهش را سریعا از شما میدزدد، لبخند میزند و سرش را تکان میدهد. البته هنوز لبخندهای او معنادار و هدفدار نیست، پس تصور نکنید بهخاطر شیرینکاریهای شما هیجانزده شده است.
به چه نیاز دارم؟
در این هفته نیز باید مدام پوشک نوزادتان را تعویض کنید. بهتر است هنوز از لباسهایی که تعویضشان راحتتر است استفاده کنید. حتما در این هفته به روزی 10 تا 12 عدد پوشک نیاز دارید. اما پوشک تنها نیاز نوزاد دو هفتهای شما نیست، نوزادان عاشق این هستند تا در آغوش شما باشند وگرمی بدن شما را احساس کنند پس اگر آغوشی یا کوله پشتی برای نوزادتان تهیه کردید، میتوانید از آن استفاده کنید.
هنگام استفاده از کرییر از استاندارد بودن انحنای آن مطمئن باشید و به مدت طولانی نوزاد را در آن قرار ندهید. صبر کنید! فهرست وسایل مورد نیاز شما به این موارد محدود نمیشود. اگر تصمیم شما برای استفاده از پستونک قطعی است از سایز کوچک آن استفاده کنید.
بغلش کنید
شاید گریه کردن تنها ابزار ارتباطی فرزندتان در این هفته باشد، اما شما میتوانید با لمس کردن به بهترین شیوه با نوزادتان ارتباط برقرار کنید. محققان میگویند تماس بدنی با کودک نهتنها او را آرام میکند، بلکه در روزهای بیماری هم به تسریع روند بهبودش کمک میکند. کودک شما عاشق این است که به وسیله شما لمس شود و در این راستا چه چیزی بهتر از تماس بدنی؟همسرتان میتواند با این کار با نوزاد ارتباط برقرار کند. او میتواند راهکارهایی برای سر حال کردن کودک بدخلق شما پیدا کند.
چقدر میخوابد؟
هیچ الگوی دقیقی برای ساعات خواب کودکان موجود نیست. نوزادان دو هفته هنوز ساعات درونیشان تطبیق پیدا نکره است و معمولا بین 16 تا 20 ساعت در شبانهروز میخوابند. نوزادان معمولا در دو هفته اول هر سه یا چهار ساعت از خواب بیدار میشوند. اگر نوزادان ساعات بیشتری را بخوابند احتمالا طی روز گرسنهتر شده و به وعدههای غذایی بیشتری نیاز خواهند داشت.
چرا گریه میکند؟
زمانیکه نوزادتان به طور مداوم گریه میکند خونسردی خودتان را حفظ کنید. نفس عمیق بکشید و کنترل وضعیت او را از سادهترین موارد آغاز کنید. شاید گرسنه باشد، یا باد گلو داشته باشد. شاید هم لازم باشد پوشکش را کنترل کرده و سعی کنید از شیوههایی که باعث آرامش نوزادتان میشود استفاده کنید.
از کولیک نترسید
اگر نوزادتان برای ساعتها گریه میکند و بیقرار است اما به بیماری خاصی دچار نیست و نشانههایی مثل تب، تهوع یا اسهال هم ندارد، احتمالا دچار کولیک شده است. 20درصد کودکان در این سن به این مشکل دچار میشوند و حاصل گریههای شبانه روزیشان خستگی بیش از اندازه والدین و مراقبان است.
عجیب نیست اگر به خاطر اینکه نمیتوانید کمکی به کودکتان بکنید دچار نگرانی و افسردگی شوید.ممکن است گریههای نوزاد کولیکی شما درست در زمانی که شما در اوج خستگی هستید شروع شود و کوچکترین زمانی که میتوانید استراحت کنید را هم از شما بگیرد. اما مهمترین اصلی که باید به خاطر بسپارید این است که تلاشها و روشهای شما همیشه برای آرام کردن نوزادتان کارساز نیست.
شبها گریه میکند؟
بیخوابی مشکل بسیاری از مادران در این هفته است. نوزادانی که شبها نمیخوابند، مادرانی خسته خواهند داشت. اما کمی انعطافپذیری شما میتواند این مشکل را هم کمتر کند. کافی است زمان خواب خود را با زمان خواب نوزادتان تنظیم کنید. زمانیکه فرزندتان آرامتر است، استراحت کنید و زمانی که او خواب است کارهایی که دوست دارید و از آنها آرامش میگیرید را انجام دهید.
توصیههای ایمنی را جدی بگیرید!
از تهویه مناسب اتاق کودکتان مطمئن شوید. در تختخواب کودک از بالشت و بالشتکهای محافظ استفاده نکنید. دقت کنید تا فاصله کناره تخت و نردههای کناری بیش از 85 سانتیمتر نباشد و مراقب روبانها و گرههایی که احتمالا روی لباس نوزاد است، باشید. برای محافظت از فرزندتان او را به پشت روی تختخواب بخوابانید و پتو را بدون توجه روی تخت یا گهواره رها نکنید.
آواز بخوانید
در این هفته شما را با صدایتان میشناسد. برای جلب توجهش سراغ شعرها و ترانههایی که در روزهای نوزادی برایش میخواندید بروید؛ او همه آن شعرها را به خاطر دارد. انتظار نداشته باشد وقت حرف زدن برایتان دست و پا بزند و به سمتتان برگردد، حتی در صورت ندیدن هیچ واکنشی از سوی او، بالای تختش بروید و با فرزندتان حرف بزنید.
حسش را تقویت کنید
هفته دوم، هفته بازی با نوزاد و پرورش ابتداییترین مهارتهاست. برای بهبود هماهنگی دست و چشم و حس لامسه میتوانید بافتها و مواد گوناگون مانند روسری ابریشم یا پرهای گردگیری تمیز، اطلسی یا مخمل و اجسام خزدار مانند اسباببازی حیوانات را در اختیار نوزادتان بگذارید تا آنها را لمس کند. میتوانید برای تحریک حواس او اجازه دهید تا بعضی پیامهای بویایی را دریافت کند؛ برای این کار میتوانید از روغن بنفشه یا روغن زیتون استفاده کنید.
نگران خونریزی نباشید
ممکن است خونریزی شما در این دوران به علت منقبض شدن رحمتان در زمان شیردهی شدیدتر شود. اگر خونریزی شما به رنگ قرمز روشن بود یا تا دو هفته بعد همچنان غلیظ بود با پزشکتان تماس بگیرید. شما میتوانید در مورد هر مسئلهای که باعث نگرانیتان شده با پزشک مشورت کنید.
اگر گریه نمیکند، ادویه بخورید
ممکن است علاقهمند به مصرف ادویهجات باشید اما نمیدانید که در حین شیردهی میتوانید از ادویهجات استفاده کنید یا نه. اشکالی ندارد؛ شما میتوانید گاهی از غذاهای بودار هم استفاده کنید و با این کار فرزندتان را با طعمهای جدید آشنا کنید، اما قطعا فلفل نمیتواند ادویه مناسبی برای روزهای شیردهی شما باشد. فراموش نکنید که گاهی فرزندان نسبت به غذاهایی که مادر مصرف میکند حساس هستند. مثلا غذا و نوشیدنیهای حاوی کافئین یا پروتئین شیر گاو ممکن است مشکلاتی را برای نوزاد ایجاد کنند.
اما گذشته از پرهیزهای غذایی که پزشکتان با شما در میان میگذارد، مهمترین نکتهای که باید به آن توجه کنید، حفظ تعادل در خوردوخوراکتان است. نه زیاد از حد شیرین بخورید و نه زیاد از اندازه شور. نه خیلی سراغ میوه بروید و نه خوردنش را کنار بگذارید. شما به اندازه مناسب از هر یک از مواد غذایی تغذیه کنید و در صورتی که شاهد واکنش خاصی از طرف نوزادتان نبودید به این رویه ادامه دهید.
30 نكته مهم در مورد نگهداري از نوزاد در روزهای اولیه
چهدار شدن يك تجربه هيجان انگيز است. بيشتر والديني كه قرار است به زودي طعم شيرين پدر يا مادر شدن را تجربه كنند، دوران شيرين و پرهيجاني را ميگذرانند و خودشان را براي نگهداري از نوزاد آماده ميكنند اما نبايد آماده كردن خانه را فراموش كرد. آماده كردن خانه براي ورود يك نوزاد كار چندان مشكلي نيست اما متاسفانه گاهي مورد بيتوجهي قرار ميگيرد. با اختصاص دادن مقدار كمي زمان و بودجه ميتوانيد مطمئن شويد كودكتان به محيطي سالم و ايمن پا خواهد گذاشت...
1.شما نوزادتان را يكي، دو روز پس از تولد به خانه ميآوريد و لازم است در خانه تغييراتي بدهيد. بهتر است پيش از تولد نوزادتان اين كارها را انجام دهيد تا در روز به يادماندني تولد نوزاد كه استرس زيادي هم خواهيد داشت، كارها آماده باشد و نوزادتان پا به محيطي سالم و امن بگذارد. در ضمن، زمان دقيق زايمان نيز نامشخص است و بعضي بچهها زودتر از موعد به دنيا ميآيند. به همين خاطر، بايد زودتر دست به كار شويد و خانه را براي ورود عضو جديد خانواده آماده كنيد.
2.يك خانهتكاني انجام دهيد و همه جاي خانه را تميز كنيد. پنجرهها را پاك كنيد و ديوارها را بشوييد. بهتر است اين كار را پيش از بارداري انجام دهيد. خانمهاي باردار نبايد كارهاي سنگين انجام دهند. اگر پيش از بارداري اين كار را انجام ندادهايد، براي تميز كردن خانه از ديگران كمك بگيريد. اگر باردار هستيد بهتر است صبر كنيد تا تهوع، خستگي و بيحالي 3ماهه اول بگذرد و در 3ماهه دوم اين كار را انجام دهيد. ماههاي آخر، استرس مادر بيشتر ميشود و نبايد كارهاي سنگين و تغييرات زياد در خانه انجام شود. سعي كنيد همه كارها تا پيش از ماه آخر انجام گيرد تا مادر آرامش بيشتري داشته باشد.
3.نوزادان اغلب در سطوح پايين و روي زمين يا تخت هستند و تعداد تنفسشان هم زياد است. بنابراين تميز كردن اين سطوح را فراموش نكنيد. مبلمان را جا به جا كنيد و گرد و خاك زيرشان را پاك كنيد. بهتر است فرشها را بشوييد يا حداقل گرد و خاكشان را بگيريد و چند ساعتي زير نور آفتاب قرار دهيد. ملافههاي تختخواب را تنها با مواد شوينده و بدون استفاده از مواد نرمكننده و ضدعفونيكننده بشوييد و بگذاريد زير نور شفابخش خورشيد خشك شوند. گرد و خاك زير تختخواب را پاك كنيد.
4.هنگام خانه تكاني تا جاي ممكن از مواد سفيدكننده و ضدعفونيكننده استفاده نكنيد و با آب و پودر و مايع شوينده، اين كار را انجام دهيد.
5.هنگام خريد محصولات خانگي، اطلاعات روي برچسب را بخوانيد و كمخطرترترين ماده را انتخاب كنيد. همه شويندهها و پاككنندهها يكسان نيستند. برخي محركتر و برخي كمخطرترند. پس از استفاده، درب ظروف را ببنديد تا بخارهاي آن در خانه پخش نشود.
6.براي از بين بردن حشرات از راههاي طبيعي مانند نصب توري روي پنجرهها و گرفتن درزها و تركهاي ديوار استفاده كنيد و براي اين كار از سموم و حشرهكشها استفاده نكنيد.
7.رسم است كه هنگام ورود نوزاد به خانه اسفند دود ميكنند. بهتر است از ديگران بخواهيد اين كار را تنها در حياط و بيرون آپارتمان انجام دهند؛ چون نوزادان ريههاي كوچك و حساسي دادند و دود اسفند در محيط داخل آپارتمان ممكن است آزارشان بدهد.
8.يك دستگاه تصفيهكننده هوا در خانه داشته باشيد. استفاده از يك دستگاه تصفيه هوا در محيطي كه نوزاد قرار است آنجا بخوابد و استراحت كند، ميتواند كمككننده باشد.
9.سراغ گلدانها برويد. گياهان خانگي به دليل داشتن خاك مرطوب، محل مناسبي براي رشد ميكروبها و تخمريزي حشراتي مانند پشه هستند. برخي گياهان هم سمي هستند و كودكان در سنين نوپايي ممكن است آنها را خورده و مسموم شوند. نگهداري از گياهان و وجود گلدان در خانههايي كه كودك در آن زندگي ميكند توصيه نميشود.
10.خيليها تنها اتاق نوزاد را آماده ميكنند اما نوزادان نياز به مراقبت بيشتري دارند و امنترين و مطمئنترين جا براي آنها اتاق خود پدر و مادر است. بنابراين لازم است اتاق خوابتان را براي ورود نوزاد آماده كنيد. جاي مناسبي براي خوابيدن نوزاد در نظر بگيريد. براي اين كار ميتوانيد از گهوارهها و تختهاي فلزي متحرك كوچك استفاده كنيد يا كالسكه نوزاد را كه در ماههاي اول در بيرون خانه استفاده نميشود در حالت خوابيده تنظيم كرده و آن را كنار تختخواب خودتان قرار دهيد.
11.از چند هفته پيش از زايمان، روي تشكتان يك لايه پلاستيك و حوله قرار دهيد؛ زيرا در اواخر بارداري، احتمال پاره شدن كيسه آب و پس از زايمان هم احتمال خونريزي وجود دارد. يك پلاستيك و چند حوله هم براي وقتي كه از بيمارستان تا خانه در ماشين هستيد لازم است.
12.صندلي كودك براي آوردن نوزاد از بيمارستان به خانه را فراموش نكنيد. كودك شما هميشه بايد در صندلي كودك در خودرو بنشيند. اين شامل همان اولين باري كه از بيمارستان به خانه ميآييد هم ميشود. بهترين جاي قرار دادن صندلي كودك، قسمت وسط صندلي عقب خودرو رو به بيرون است. هيچ وقت كودك را در صندلي جلوي خودرو قرار ندهيد؛ به ويژه اگر خودرويتان مجهز به سيستم ايربگ است. اگر از صندلي ماشين دست دوم استفاده ميكنيد، به تاريخ درج شده روي برچسب آن كه زمان مناسب استفاده را پيشنهاد كرده، توجه داشته باشيد.
13.در آشپزخانه، كابينتي را به وسايل كودك اختصاص دهيد. وسايل مورد نياز نوزاد مانند پستانك و شيشه شير بايد در آب جوش ضدعفوني شوند. قابلمه و ظرف مخصوصي براي اين كار در نظر بگيريد. يك حوله و پارچه نخي تميز هم براي خشك كردن وسايل نوزاد پس از ضدعفوني و جوشاندن در آب نياز خواهيد داشت.
14.حمام را بشوييد و تمام سطوح و كاشيهاي آن را خوب تميز كنيد. دوش متحرك، تشت و وان مخصوص كودك، چهارپايه و كفپوش پلاستيكي براي جلوگيري از ليز خوردن و يك طبقه در سطح پايين براي قرار دادن شامپو و صابون نوزاد نصب كنيد.
15.بهترين روش تغذيه كودك شير مادر است. وسايل لازم براي اين كار مانند پد شيردهي، شيردوش و بالشتك مخصوص شيردهي تهيه كنيد. در مورد نوزاداني كه از شير شما محروم هستند و به توصيه پزشك شير خشك ميخورند، شيشه شير، شيشهشور و شيرخشك تهيه كنيد.
16.لباسهاي نوزاد را پيش از استفاده بشوييد. همه لباسها، ملافهها، حوله، دستمالها و وسايل نوزاد را با پودر شوينده مخصوص كودك بشوييد و در محل مناسب و جايي كه نور آفتاب و جريان هوا وجود دارد خشك كنيد و سپس در كشو و كمد قرار دهيد.
17.لازم است پوشك نوزادان در ماههاي اول روزي چند مرتبه تعويض شود و به خاطر اينكه پوست حساسي دارند بايد هر بار پاهايشان را با آب بشوييد. اگر شير دستشويي خانهتان از نوع ارتفاع كوتاه است شستن نوزاد برايتان مشكل خواهد بود بنابراين بهتر است براي تعويض شير دستشويي اقدام كنيد و از شيرهاي بلند كه فضاي كافي براي قرار دادن نوزاد دارند استفاده كنيد.
18.بوگيرهايي كه عطر دارند و حاوي حلالهاي فرار شيميايي هستند را از دستشويي برداريد. اگر توالت فرنگي نداريد براي مادر، توالت فرنگي مخصوص از داروخانه تهيه كنيد.
19.پوشك به اندازه كافي و در اندازه مناسب خريداري كنيد. پلاستيك تعويض پوشك و چند حوله و دستمال نخي براي خشك كردن نوزاد و كرم كالاندولا براي رفع التهابهاي پوستي ناشي از سوختگي پوست پاي نوزاد با ادرار تهيه كنيد. بهتر است ميز كوچكي براي عوض كردن پوشك نوزاد در نظر بگيريد. انجام اين كار در مقايسه با تعويض پوشك روي سطح زمين فشار كمتري به عضلات و استخوانهايتان وارد ميكند.
20.چند اسباب بازي كه موسيقي ملايمي دارند، بخريد و در اتاق كودك قرار دهيد يا چند موسيقي ملايم روي تلفن همراهتان داشته باشيد. اين كار در مواقعي كه كودك گريه و بيقراري ميكند به كمكتان ميآيد.
21.غذاي خانواده را براي چند هفته بعد از تولد نوزاد تهيه كنيد. در ماههاي آخر وعدههاي بيشتري بپزيد و مقداري از آن را در ظروف دردار يا كيسههاي زيپدار مخصوص ريخته و به شكل منظم و مشخصي در فريزر قرار دهيد.
22.روي بستهها و ظروف، برچسب بزنيد تا محتويات آن مشخص باشد. بهتر است راهنماي لازم درباره نحوه يخزدايي و گرم كردن غذا را هم بهطور مختصر روي برچسب بنويسيد تا ديگران به راحتي بتوانند از آن استفاده كنند.
23.فهرستي از مراكز تهيه غذا و رستورانهاي نزديك خانه، سوپر و داروخانههايي كه خريدتان را با پيك به خانه ميفرستند، روي كاغذي بنويسيد و آن را روي ميز تلفن بچسبانيد.
24.كارهاي خانه بدون حضور خانم خانه ميمانند و بايد كسي آنها را انجام دهد. از همين الان فرد يا افرادي را براي اين كارها انتخاب كنيد و از آنها درخواست كنيد براي روز يا روزهايي كه در بيمارستان هستيد مسووليت انجام كارها را به عهده بگيرند. ميتوانيد از اقوام يا دوستان نزديكتان بخواهيد براي پخت غذا و انجام كارهاي خانه تا چند روز پس از تولد نوزاد كمكتان كنند.
25.وقتي از بابت كارهاي خانه، خيالتان راحت شد؛ براي چند ماه پس از تولد نوزاد برنامهريزي كنيد. شما تا چند ماه نياز به كمك داريد. وقت دكتر، غذا پختن و انجام كارهاي خانه در كنار رسيدگي به نوزاد آسان نيست. فهرستي از افرادي كه ميتوانند به شما كمك كنند تهيه كنيد.
26.افرادي كه قرار است به شما كمك كنند بايد از جاي ظروف، مواد غذايي و وسايل لازم باخبر باشند. بهتر است جاي همه وسايل و مواد مورد نياز را به آنها بگوييد و اين اطلاعات را روي يك برگ كاغذ نوشته و در آشپزخانه جايي در معرض ديد قرار دهيد.
27.فهرستي از مواد غذايي و خوراكيهايي كه براي دو هفته پس از زايمان نياز داريد بنويسيد و از همسرتان بخواهيد آنها را تهيه كند. اين كار در روزهاي پس از تولد نوزاد كه وقت زيادي براي خريد نداريد به شما كمك خواهد كرد.
28.پس از تولد نوزاد، دوستان و اقوام و آشنايان به ديدنتان ميآيند. بنابراين بهتر است از همين الان براي پذيرايي از ميهمانها هم آماده باشيد. ظرفهاي خاك گرفته توي كابينت و بوفه را بشوييد و مقداري شكلات و شربت در خانه آماده داشته باشيد.
29.دوربين را جايي در دسترس قرار دهيد. مطمئن شويد باتري و حافظه كافي دارد. روزهاي اول تولد نوزاد ديگر تكرار نخواهند شد.
30.شايد انجام اين كارها به نظر زياد و خستهكننده بيايد اما برنامهريزي و انجام به موقع اين كارها به شما كمك ميكند تا در روز تولد نوزاد و روزهاي بعد از آن آرامش بيشتري داشته باشيد و اوقات خوشي را با خانواده و دوستان سپري كنيد.
عالی و مفیدبودند کاش درمورد بیمارها و بیقراری های روزهای اول که مثلا از زردی ناشی میشوند هم گفته بودید